Kruszyna to gatunek krzewu należący do rodziny szakłakowatych. Spotkać ją można w całej Polsce - jest rośliną typową dla obszarów podlegających wpływom klimatu przejściowego ciepłego i chłodnego na terenie całej półkuli północnej. Występuje w podszycie rozmaitych zbiorowisk leśnych od suchych borów iglastych, poprzez różne lasy mieszane i liściaste, do bagiennych olsów. Rośnie także na torfowiskach i mokrych łąkach preferując miejsca wilgotne i kwaśne. Dobrze znosi zacienienie. Krzew rodzi małe, kuliste owoce, które są trujące dla ludzi (powodują silną biegunkę i wymioty), choć nieszkodliwe i chętnie spożywane przez ptaki. W ziołolecznictwie zastosowanie znalazła jedynie kora rośliny.

SUROWIEC: kora kruszyny ( cortex frangulae)

Zawiera antrazwiązki, a w szczególności: biozydy franguloemodyny oraz ich monozydy. W mniejszych ilościach występują glikozydy fiscjonu, chryzofanolu i emodyny, a w śladowych ilościach związki flawonoidowe, saponiny i alkaloidy peptydowe.

DZIAŁANIE

Kora kruszyny charakteryzuje się silnym działaniem przeczyszczającym. Pobudza perystaltykę jelit (w szczególności grubego), rozrzedza masy kałowe i ułatwia wypróżnianie. Jednocześnie stymuluje działanie błon śluzowych narządów przewodu pokarmowego wzmagając produkcję wydzielin przyspieszających przesuwanie przyswojonych treści pokarmowych. Ponadto wyciągi z kory kruszyny działają silnie żółciopędnie i żółciotwórczo, usprawniając trawienie.

ZASTOSOWANIE

Kora kruszyny zalecana jest jako lek przeczyszczający oraz żółciopędny przy trudnościach z wypróżnianiem, w przewlekłych zaparciach, niestrawności, zaburzeniach wątroby i dróg żółciowych. Skutecznie pobudza osłabioną motorykę jelit, reguluje procesy trawienia, przeciwdziała niestrawności i wzmaga wydzielanie soków trawiennych. Bywa używana w schorzeniach dróg żółciowych i wątroby. Nie zaleca się jednak stosowania częściej niż 2-3 razy w tygodniu i przez okres dłuższy niż 1-2 tygodnie ze względu na ryzyko przyzwyczajenia się organizmu do substancji czynnych. Kora kruszyny nie może być spożywana przez kobiety w ciąży ze względu na ryzyko przekrwienia miednicy mniejszej i poronienia.

PRZECIWWSKAZANIA

Ze względu na brak odpowiednich badań tym kierunku nie jest zalecana kobietom w ciąży i matkom karmiącym piersią. Nie zaleca się długotrwałego przyjmowania preparatów kruszyny. Długotrwałe przyjmowanie środków przeczyszczających może prowadzić do przyzwyczajenia, konieczności zwiększania dawki, atonii jelit i nasilenia zaparć. Może również powodować przekrwienie okrężnicy i narządów miednicy małej. Możliwym skutkiem ubocznym jest nadmierna utrata potasu i innych elektrolitów. Przewlekłe stosowanie kory kruszyny z glikozydami naparstnicy może prowadzić do nasilenia ich działania. Równoczesne stosowanie z tiazydowymi lekami moczopędnymi, steroidami kory nadnerczy zwiększa ryzyko niedoboru potasu.

SPOSÓB PRZECHOWYWANIA

Należy przechowywać w miejscu niedostępnym i niewidocznym dla dzieci, w zamkniętych opakowaniach, chronić od światła i wilgoci.